Psychoterapia metodą Gestalt
Psychoterapia Gelstat to jedno z popularnych podejść terapeutycznych wywodzących się z nurtu psychoterapii humanistycznej i powstałych w drugiej połowie ubiegłego stulecia.
Podobnie jak inne metody w obrębie nurtu humanistycznego, psychoterapia Gestalt podkreśla złożoność człowieka i bada sposoby na lepsze, pełniejsze życie. W metodzie Gestalt główna uwaga skupiona jest na poszerzaniu świadomości siebie, bez której trudno o trwałe rozwiązanie problemów, z jakimi boryka się klient, a tym samym na kierowanie życiem.
Praktyka terapii
Gestalt zawiera w sobie różnego rodzaju elementy z obszaru egzystencjalizmu, fenomenologii, psychoanalizy, terapii ciała i filozofii wschodnich – tak specyficzne połączenie różnych dziedzin to właśnie powód, dla którego psychoterapia Gestalt umożliwia całościowe widzenie człowieka jako jednostki cielesnej, duchowej i społecznej jednocześnie.
Założenia teoretyczne psychoterapii Gestalt
Słowo Gestalt oznacza z niemieckiego kształt, formę, postać, bądź figurę. Człowiek, jako jednostka posiadająca ciało i duszę dąży do osiągnięcia stanu pełni funkcjonowania, czyli dopełnienia swojej całości – Gestaltu.
Aby to jednak nastąpiło, konieczna jest organizacja wszystkich aspektów ludzkiego funkcjonowania, w tym także postrzegania, emocji, potrzeb, czy myślenia. Zgodnie z zasadą pregnancji, czyli domykania lub dopełniania figury (mogą to być uczucia, myśli, pragnienia czy czynność), człowiek dąży do takich działań, które uzupełnią jakieś braki w jego egzystencji. Dobrym przykładem jest tu głód sukcesu – sukces jest naszym Gestaltem, a poszukiwanie dróg jego osiągnięcia i wykonywanie działań dążących do zaspokojenia tego głodu to właśnie dążenie do dopełnienia Gelsaltu.
Według założeń Gestalt każda jednostka ludzka funkcjonuje w trybie permanentnej samoregulacji, co oznacza że dąży do zaspokajania swoich potrzeb i do utrzymania równowagi
w zmieniających się warunkach.
W idealnych warunkach proces ten wygląda następująco: pojawia się potrzeba (figura), następuje mobilizacja energii, a potem działanie mające na celu zaspokojenie potrzeby. Kolejny krok to zaspokojenie potrzeby i wycofanie się. Potem wyłania się następna potrzeba (figura) i proces przebiega ponownie.
Każda jednostka funkcjonuje też w określonym polu i wyodrębnia się spośród niego dzięki ustalonym granicom. W tym polu, działają na nią różne siły, niektóre wspierające, niektóre hamujące, które mają wpływ na zachowanie danej jednostki.
Dlatego aby zrozumieć jakiekolwiek działanie, należy go rozpatrywać biorąc pod uwagę środowisko w jakim żyje dana jednostka. Ważnym założeniem Gestaltu jest też to, że człowiek to jednostka odpowiedzialna za swoje decyzje – im bardziej podejmuje je świadomie, tym większą wolność odczuwa. Dlatego tak ważne jest bycie świadomym siebie: jaki jestem, co czuję, co myślę, co jest dla mnie ważne, co chcę, kogo co kocham/lubię, czego nie lubię, co sprawia że zachowuję się tak a nie inaczej, co jest dla mnie szkodliwe, itp. Ta wiedza o sobie daje podstawy do decyzji czy dalej chce tak funkcjonować, czy może chcę coś zmienić.
Bycie tu i teraz, to kolejne założenie. Tylko teraźniejszość jest dostępna naszej percepcji. Ważna jest obecna chwila i doświadczanie jej. Tylko na nią mamy wpływ. Przeszłość już minęła, a przyszłość dopiero będzie. Oczywiście są one ważne. Do przeszłości można wracać aby zrozumieć swoje zachowania i przepracować je, natomiast nie należy nią żyć. Wtedy tracimy z oczu to co mamy teraz. Co do przyszłości to z kolei można planować działania związane z naszymi celami, marzeniami, natomiast należy pamiętać, że przyszłość jest budowana teraz. To jak się zachowamy teraz będzie miało wpływ na nasze jutro.
W psychoterapii Gestalt ważne jest też całościowe spojrzenie na człowieka jako istotę cielesną, emocjonalną, myślącą, żyjącą w określonym kontekście społecznym oraz mającą duszę. Każdy z aspektów jest ważny i brany pod uwagę.
Każdy aspekt oddziałuje na pozostałe a łącznie sprawiają, że każdy z nas jest indywidualną jednostkę, inną niż pozostali. W Gestalcie bardzo ważna jest też relacja JA-TY, która jest przeciwstawna do uprzedmiatawiającej relacji Ja-To. To dialog miedzy dwoma osobami, gdzie poprzez obecność, kontakt, akceptację jest możliwa zmiana.
Według omówionych wyżej założeń psychoterapii Gestalt, przyczyn zaburzeń należy doszukiwać się w istnieniu zbyt wielu niedomkniętych sytuacji z przeszłości, zakłóceniu procesów samoregulacji (np.: trudności z podjęciem działania, etc), w zaburzeniach kontaktu granicznego, jako wynik wewnętrznych zakłóceń jedności organizmu (np.: brak akceptacji, wypieranie pewnych swoich aspektów) czy w zaburzeniach świadomości (odcięcie się od odczuwania poprzez zmysły czy blokowanie uczuć).
Cele terapii Gestalt – kiedy warto iść do psychoterapeuty?
Głównym celem terapii Gestalt jest odblokowanie naturalnego procesu samoregulacji i przywrócenie klientowi poczucia odpowiedzialności i kontroli nad swoim życiem oraz zdobycie umiejętności budowania bliskich relacji. Podczas terapii klient będzie przyglądał się swoim dotychczasowym zachowaniom, uczuciom, myślom, problemom oraz temu jak funkcjonuje w relacji z innymi i wspólnie z terapeutą szukał swojego nowego modelu egzystencji. Wszystko to w tempie zgodnym z tempem klienta.
Warto przy tym zaznaczyć, że psychoterapia Gestalt nie ma na celu wyłącznie zmiany i poszerzenia świadomości klienta – jej zadaniem jest poprowadzenie go do konkretnych zmian życiowych, za które jednostka zdecyduje się wziąć odpowiedzialność. Działania jakie podejmie na podstawie swoich decyzji, w efekcie doprowadzą do odzyskania samokontroli nad swoim życiem.
Podstawowymi metodami stosowanymi w psychoterapii Gestalt są zarówno sesje indywidualne, jak i terapie grupowe. Podczas spotkań terapeuta wspiera klienta w przeżywanych trudnościach, jest obecny, zaangażowany i uważny.
Ma za zadanie być przy kliencie, dostrzegać wzory zachowań oraz pokazywać szerszą perspektywę. W dłuższym okresie czasu może też konfrontować klienta, z różnymi trudnymi dla niego sprawami. Docelowo chodzi o to by klient mógł uświadomić sobie różne rzeczy a potem zdecydować czy i co chce z tym zrobić. Aby dowiedzieć się więcej o psychoterapii metodą Gestalt, odwiedź Gabinet psychoterapii Gestalt – Igajak-terapia.
