Bóle i zawroty głowy to bardzo częsty objaw chorobowy. Niemal 90% osób deklaruje, że w ciągu życia doznało bólów głowy. Dotykają one ludzi w różnym wieku, zarówno dorosłych, starszych, jak i młodzież oraz dzieci.
To najczęstsze zaburzenie neurologiczne, z jakim pacjenci zgłaszają się do lekarzy lub gabinetów fizjoterapeutycznych. Przyczyny ich powstawania są bardzo różne. Bólom głowy towarzyszą czasami zawroty głowy, ale również zaburzenia słuchu, szumy uszne, a nawet stany lękowe. Pacjent zawroty głowy identyfikuje jako wrażenie poruszania, chwiania lub kołysania się jego ciała lub przestrzeni wokół niego.
Czym są napięciowe bóle głowy?
Najczęściej u pacjentów pojawiają się napięciowe bóle głowy, które mają charakter epizodyczny. Charakterystycznymi cechami takiego bólu jest nasilenie od łagodnego do umiarkowanego po stały, odczuwany jako tępy, nie pulsujący, krótkotrwały, trwający od kilku godzin do kilku dni, z reguły bez objawów wegetatywnych. Najczęściej towarzyszy mu lęk, stres lub depresja. Pojawia się częściej u kobiet.
Wynika on z połączenia dysfunkcji w okolicach twarzoczaszki i zaburzeń ośrodkowej równowagi nocyceptywnej, Jest to tak zwany ból receptorowy określany jak nocyceptywny, ponieważ nocyceptory są receptorami bólowymi. Powstaje on w wyniku drażnienia receptorów nerwów czuciowych. Bóle epizodyczne mogą przekształcić się w przewlekłe, dlatego konieczna jest odpowiednia diagnostyka na podstawie wywiadu oraz wyników badania neurologicznego.
Przy napięciowych bólach głowy w badaniu mięśni okołoczaszkowych odczuwalna jest nadwrażliwość. W diagnostyce należy wykluczyć dodatkowe objawy, świadczące o innym rodzaju bólu.
Jakie są przyczyny zawrotów głowy?
Przyczyną zawrotów głowy może być nieprawidłowe działanie błędnika, będącego narządem równowagi lub nerwu przedsionkowo-ślimakowego. Jego objawem jest opisywane przez pacjenta wirowanie ciała lub otoczenia. Tego rodzaju zawrotom głowy towarzyszą często zaburzenia słyszenia. Kolejną przyczyną są zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego. Są to tak zwane nieukładowe, czyli mózgowe zawroty głowy.
Ich objawami są:
- poczucie braku stabilności,
- falowanie,
- kołysanie przestrzeni,
- zaburzenia postrzegania przestrzeni,
- częste bóle głowy,
- zaburzenia widzenia,
- oczopląs,
- mdłości.
Przyczyną zawrotów głowy mogą być poważne stany kliniczne takie jak udar mózgu, czemu towarzyszą objawy w postaci niedowładu kończyn, upośledzenia mowy, opadania powieki. Zawroty głowy połączone z zaburzeniami równowagi są częstymi dolegliwościami zgłaszanymi przez osoby starsze i są przyczyną upadków niezwykle niebezpiecznych dla seniorów.
W diagnostyce ważne jest badanie fizykalne, polegające na próbie ortostatycznej, badaniu tętna, ocenie oczopląsu i neurologicznej oraz chodu, a także w dalszej części badanie obrazowe, laboratoryjne oraz konsultacje specjalistyczne. Zarówno w przypadku bólów głowy jak i jej zawrotów pomocą może służyć fizjoterapeuta, który poznawszy zarówno przyczyny, przebieg oraz indywidualne potrzeby pacjenta z zaburzeniami równowagi i zawrotami głowy, wdroży konkretną procedurę rehabilitacyjną.
Co to jest migrena i jakie są jej przyczyny?
Migrena to bardzo silny, napadowy, pulsujący ból głowy, który często uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Towarzyszy jej również nadwrażliwość na światło, dźwięk i zapach oraz czasami zawroty głowy, nudności i sztywność karku. Pojawia się ona częściej u kobiet.
Część pań, około 20 do 20% odczuwa aurę oraz objawy neurologiczne, wyprzedzające zazwyczaj bólową fazę migreny. Aurą są objawy związane z postrzeganiem wzrokowym takie jak:
- zygzaki,
- widzenie migocącego punktu świetlnego,
- mrowienie,
- drętwienie,
- problemy z mówieniem,
- problemy ruchowe.
Przyczyny migreny są bardzo różne. Współcześnie uważa się, że jest to dziedziczna choroba mózgu, natomiast zmiany naczyniowe, do niedawna uważane za przyczynę migreny, mają charakter wtórny.
Jak fizjoterapia może pomóc w przypadkach bólów i zawrotów głowy?
Przewlekłe napięcie może powodować bóle głowy. W przypadku napięciowego bólu głowy pomocna może być wizyta u fizjoterapeuty. Terapie podejmowane przez specjalistę polegają na masażu rozluźniającym mięśnie w obszarze podpotylicznym, szyi, karku oraz skroni. Dzięki niemu oprócz rozluźnienia napiętych mięśni zwiększa się ich ukrwienie i drenaż płynów, co pozwala zredukować stres.
Fizjoterapii powinni poddać się również pacjenci z dolegliwościami stawu skroniowo-żuchwowego i aparatu zgryzu. Wszelkie zaburzenia ich pracy mogą powodować bóle głowy. Natomiast w przypadku zawrotów głowy stosuje się najczęściej manewr Epleya, dający szybkie, pozytywne rezultaty i poprawę stanu pacjenta.
Fizjoterapia jest bezpieczną alternatywą dla leczenia farmakologicznego.